Hüseyin VATANSEVER
Tarım ülkesi olarak geleneksel bir geçmişe sahip Türkiye, kuruyemiş ve kuru meyve üretimi ile fındık, yer fıstığı, kuru incir, üzüm ve kayısı gibi ürünlerle adından söz ettiriyor. Pandemi sonrasında sağlıklı beslenme eğiliminde yaşanan artış ile besin değeri yüksek alternatif gıdalara yönelen tüketici talebi, kuruyemiş sektörünün büyümesine katkı sağlıyor.
Son 15 yılda tohumları atılan yerli ceviz ve badem bahçeleri olgunluğa erişmek üzere olduğu hatırlanınca katma değer oluşturan tarım ürünleri yetiştirilmesi ve sürdürülebilir üretimde sektörün katkı verdiği görülüyor.
Kuruyemiş sektörü için heyecan uyandıran başlıca dönemin yılbaşı olduğunu söylemek mümkün. Sevdikleri ile keyifli vakit geçirmek isteyen tüketiciler, yılbaşı akşamı için hazırlık yaparken kuruyemiş almayı ihmal etmiyor ve bu özel günde kuruyemişlere yoğun ilgi gösteriyor. Bu ilgi sektöre ciddi oranda bir artış olarak yansıyor.
“Fiyattaki artış yavaşladı”
Kuruyemiş sektörünün lokomotifini ay çekirdeği oluşturuyor. Diğer taraftan ceviz, badem, kaju ve Antep fıstığı gibi nispeten pahalı ürünlerin tüketiminde fiyat belirleyici oluyor. Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Murat Yıldırım, Antep fıstığı fiyatlarının geçen sene perakendede 400-500 lira arasında olduğunu söylerken, 2023’te 600-700 lira bandında oluştuğunu ekledi. Kaju ve bademde bu yıl yaklaşık yüzde 35’lik bir artış olduğu bilgisini paylaşan Murat Yıldırım, “Bu sene ürün fiyatlarındaki artış hızı, 2022’ye göre biraz daha yavaş. Yine de satışların geçen seneye oranla daha yavaş olduğunu söyleyebiliriz” dedi. Dolar bazında kaju, badem ve ceviz gibi ürünlerin son yıllarda çok ciddi derecede düştüğünü ifade eden Murat Yıldırım, karışık kuruyemişlerde bu ürünlerin fındık ve Antep fıstığı gibi ürünlere göre daha fazla tercih edilir olduğu bilgisini paylaştı.
“Fiyatların yükselmesi gramajları düşürüyor”
Dernek olarak 5 milyar dolar hacme sahip kuruyemiş sektörünün önemli bir bölümünü temsil ettiklerini kaydeden Murat Yıldırım, fiyatların sabit tutulması adına marketlerde satışa sunulan ürünlerde geçen yıla göre gramajı düşürülen ürünlerin kendileri için önemli bir konu olduğunu belirterek şöyle dedi: “Fiyatları sabit tutmak için marketlerde gramajlar düşürülerek ürünler hazırlanabiliyor. Tüketicinin miktar yerine tutar belirtmesi, fiyatların yükselmesinden dolayı gramajları düşürüyor. İşte bu yüzden satışlar iç piyasada miktar bazında düşüyor.”
“Ek gümrük vergileri tüketime zarar verdi”
Kuruyemiş sektöründe ek gümrük vergisi uygulamalarının beklenen etkiyi göstermediğini sözlerine ekleyen TÜKSİAD Başkanı Murat Yıldırım, şu değerlendirmeyi paylaştı: “Ülke olarak enflasyonla mücadele ederken, badem ve cevize gelen ek gümrük vergilerinin tüketime zarar verdiği, vatandaşımızın ürünlere çok pahalı ulaşmasına sebep olması sektörümüzde sorun oluşturuyor. Tabii ki yerli üretimi korumamız gerekiyor. Ancak bunu ek vergiler ile değil, düzgün üretim planlamalarıyla yapılmalı. Yoksa uzun vadede üreticilerimiz de bu sebeplerden zarar görüyor. İhracatta rekabetçi hale gelemiyoruz ve fazla mahsul aldığımız yıllarda bununla başa çıkmayı beceremiyoruz. Bu dengelerin gözetlenmesi bizler için çok önemli.”
